دستهبندی مقالات
جدیدترین مقالات
مقالات تصادفی
مقالات پربازدید
جدیدترین مقالات
- مقالات حوزوی » مروری بر حیات علمی آیت الله سید احمد مددی دامت برکاته
- مقالات تاریخی » قیام یزید علیه حکومت امام حسین علیهالسلام یا قیام امام علیه حکومت یزید؟!
- مقالات حوزوی » شیوة استنباط فقهی آیتالله بروجردی در گفتگو با آیت الله سید احمد مددی
- مقالات رجالی ـ فهرستی » هیئت جعلی رساله حقوق امام سجاد(ع) و عدم جعلی بودن مفردات آن
- مقالات فقهی ـ حقوقی » ظرفیت «فقه ولایی» در نیازهای حکومتی مغفول مانده است/ اثرگذاری فقه ولایی بر مباحث اصول
- مقالات رجالی ـ فهرستی » ورود رساله جعلی ذهبیه به اسانید شیعه
- مقالات حوزوی » شیوه استنباط فقهی و سیره عملی آیتالله بروجردی
- نکات دروس خارج اصول فقه » محمد بن قیس
- نکات دروس خارج اصول فقه » مشکلات ما در علم رجال
- نکات دروس خارج اصول فقه » اصول قاعده اصل
مقالات تصادفی
- مقالات حدیثی » اعتبار توقیع مبارک «أما الحوادث الواقعة»
- نکات دروس خارج اصول فقه » عدم_حجیت_خبر_واحد
- نکات دروس خارج اصول فقه » تمسک به ظواهر کتاب
- نکات دروس خارج اصول فقه » قضای صوم
- مقالات رجالی ـ فهرستی » فرق اصل و مصنف
- مقالات رجالی ـ فهرستی » اختلاف کوفه با قم و بغداد
- نکات دروس خارج فقه » اهملت فهارس
- مقالات رجالی ـ فهرستی » مقبوله عمر بن حنظله
- مقالات رجالی ـ فهرستی » علی بن الحکم
- نکات دروس خارج فقه » معنای اصل
مقالات پربازدید
- مقالات حوزوی » بررسی شیوهی استنباط فقهی و سیرهی عملی آیتالله بروجردی
- مقالات حدیثی » اعتبار توقیع مبارک «أما الحوادث الواقعة»
- مقالات فقهی » «لهو، لعب و لغو»
- مقالات تاریخی » از شیخ بهایی توقع بیشتری بود
- مقالات رجالی ـ فهرستی » جایگاه علمی فضل بن شاذان و رساله علل الشرایع ایشان
- مقالات تاریخی » موقعیت شیخ انصاری در تاریخ علوم دینی
- مقالات فقهی » استناد فقهی به (تحف العقول)در بوته نقد و بررسی
- مقالات اجتماعی » «نگاهی به دریا» مقالات و مباحث آیتالله سید احمد مددی موسوی
- مقالات حدیثی » تدوين حديث-1 و2
- مقالات اجتماعی » برخی از روایات پوشش و حجاب را نمی فهمیم!
1. مرحوم کلینی از «کتاب الرحمۀ» سعد اصلاً نقل نکرده، اما شیخ زیاد نقل کرده. لذا هرجا در سند اسم «سعد بن عبد الله» بود مطمئن باشید از «کتاب الرحمه» است. البته نقل شیخ هم تنها در همان 5 بابی است که کتاب در آن بوده 1️⃣. جلالت او به جای خودش محفوظ است 2️⃣، اما نسبت شذوذ هم در آن کتاب بالاست و نمیدانیم منشا شذوذ روایات او چیست. علت فتاوای شاذ آقای خویی هم در موارد زیادی همین اعتماد به روایات او و ازجمله روایت «أيّ وضوء أنقی من الغسل»3️⃣ است.
2. چند مورد از منفرداتش (و منجمله همین حدیث) را کلینی با «روي» آورده 4️⃣. با اینکه شاگرد اوست ولی در فروع هیچ جا از ایشان نقل نمیکند.
3. یک احتمال آن است که شیخ عمداً از سعد روایات متعارض را نقل کرده؛ چون به نظر میرسد سعد هم مثل کلینی قائل به تخییر بوده (چون «اختلاف امتی رحمة»). در ابتدای قرن 4 دو شخصیت بزرگ شیعه (ابنولید و کلینی) دست به پالایش احادیث زدند. مرحوم کلینی و صدوق احادیث او را نمیآورند. این نشان میدهد ابنولید هم قبول نداشته. چنان که گفتیم روایت «أيّ وضوء أنقی من الغسل» را منحصراً شیخ آورده و «ال» را هم برای عهد و اشاره به غسل جنابت گرفته 5️⃣؛ یعنی گویا نیاورده.
4. احتمال این هم هست که ائمۀ اخیر فرموده باشند: این روایت تقیةً صادر شده. خب، تدوین احادیث مال زمان غیبت صغری است. بعید است غسل جمعه از زمان حضرت صادق (ع) که در حدیث مطرح شده تا زمان کلینی دیگر مردم مبتلا نشده باشند به اینکه مجزی از وضو است یا نه.
یا «الزموهم بما الزموا به انفسهم» را تنها شیخ طوسی آورده و نقل میکند: رواية علي بن أبي حمزة أوسع على الناس...، روى علي بن أبي حمزة عن أبي الحسن (ع) أنه قال: الزموهم من ذلك ما ألزموه أنفسهم وتزوجوهن؛ فإنه لا بأس 6️⃣. خب، او واقفی است 7️⃣. شاید امامان بعدی (ع) فرمودهاند: این تقیةً بوده.
5. این طور نیست که کلینی یا ابنالولید نفهمیده این احادیث را نیاورده باشند و یا یک نحوۀ اجتهاد بوده باشد، آن هم در مسئلهای مثل غسل جمعه که مبتلابه بوده.
6. با وجود جلالت شان سعد مهم نحوۀ برخورد ما با این روایات است. این مسئله مربوط به شناخت مصادر و کارهای اصحاب و بسیار مهم است. چون روایات در کتب اربعه آمد، دیگر رویش این کارها صورت نگرفت.
1️⃣ وصنف سعد كتبا كثيرة، وقع إلينا منها: كتب الرحمة - كتاب الوضوء، كتاب الصلاة، كتاب الزكاة، كتاب الصوم، كتاب الحج، كتبه في ما رواه مما يوافق الشيعة خمسة كتب: كتاب الوضوء، كتاب الصلاة، كتاب الزكاة، كتاب الصيام، كتاب الحج. [فهرست اسماء مصنفي الشيعة (رجال النجاشي)، ص 177، ضمن ش 467]
2️⃣ شيخ هذه الطائفة وفقيهها و وجهها. [همان]
3️⃣ سعد بن عبد الله، عن الحسن بن علي بن إبراهيم بن محمد، عن جده إبراهيم بن محمد، ان محمد بن عبد الرحمن الهمداني كتب إلى أبي الحسن الثالث (ع) يسأله عن الوضوء للصلاة في غسل الجمعة، فكتب: لا وضوء للصلاة في غسل يوم الجمعة ولا غيره.
سعد أيضا عن أحمد بن الحسن بن علي بن فضال، عن عمرو بن سعيد، عن مصدق بن صدقة، عن عمار الساباطي، قال: سئل أبو عبد الله (ع) عن الرجل إذا اغتسل من جنابته أو يوم جمعة أو يوم عيد: هل عليه الوضوء قبل ذلك أو بعده؟ فقال: لا، ليس عليه قبل ولا بعد، فقد أجزأه الغسل، والمرأة مثل ذلك؛ إذا اغتسلت من حيض أو غير ذلك فليس عليها الوضوء لا قبل ولا بعد، وقد أجزأها الغسل.
سعد عن موسى بن جعفر، عن الحسن بن الحسين اللؤلؤي، عن الحسن بن علي بن فضال، عن حماد بن عثمان، عن رجل، عن أبي عبد الله (ع) في الرجل يغتسل للجمعة أو غير ذلك: أ يجزيه عن الوضوء؟ فقال أبو عبد الله (ع): وأيّ وضوء أطهر من الغسل؟! [الاستبصار، ج 1، ص 126 ـ 127؛ ح 431 ـ 433؛ تهذيب الأحكام، ج 1، ص 141، ح 397 ـ 399]
4️⃣ الكافي، ج 3، ص 45، باب صفة الغسل والوضوء قبله وبعده، والرجل يغتسل في مكان غير طيّب، وما يقال عند الغسل وتحويل الخاتم عند الغسل، ذیل ح 13.
5️⃣ فالوجه في هذه الأخبار أن نحملها على أنه إذا اجتمعت هذه أو شيء منها مع غسل الجنابة فإنه يسقط فرض الوضوء، وإذا انفردت هذه الأغسال أو شيء منها عن غسل الجنابة فان الوضوء واجب قبلها حسب ما تقدم. [الاستبصار، ج 1، ص 127؛ تهذيب الأحكام، ج 1، ص 141 ـ 142]
6️⃣ الاستبصار، ج 3، ص 292، ح 1022؛ تهذيب الأحكام، ج 8، ص 58 ـ 59، ح 190. 7️⃣ علي بن أبي حمزة - واسم أبي حمزة سالم - البطائني...، وهو أحد عُمُد الواقفة. [فهرست اسماء مصنفي الشيعة (رجال النجاشي)، ص 250 ـ 251، ش 656] (حضرت آیت الله استاد حاج سید احمد مددی الموسوی حفظه الله ، خارج اصول فقه ۱۳۹۷/۱۲/۸ )
#فقه
#سعبد_بن_عبدالله_اشعری
#کتاب_الرحمه
#کتب_الرحمه
#شیخ_طوسی
#آیتالله_خویی