بسم الله الرحمن الرحیم

شهادت امام باقر (ع)

امام باقر (ع) پس از عمرى تلاش در ميدان بندگى خدا و احياى دين و ترويج‏علم و خدمات اجتماعى به جامعه اسلامى، در روز هفتم ماه ذو الحجه سال 114 رحلت کرد.

در سال رحلت و شهادت آن حضرت آراى ديگرى نيز وجود دارد.دسته‏اى از مورخان سال 117  و بعضى سال 118  و گروه اندکى سالهاى 116  و 113  و 115  و 111  را ياد کرده‏اند، اما بيشترين منابع تاريخى سال 114 را متذکر شده‏اند.

منابع روايى و تاريخى علت وفات آن حضرت را مسموميت دانسته‏اند، مسموميتى که دستهاى حکومت امويان در آن دخيل بوده است.

از برخى روايات استفاده مى‏شود که مسموميت امام باقر (ع) به وسيله زين آغشته به سم، صورت گرفته است، به گونه‏اى که بدن آن گرامى از شدت تأثير سم‏بسرعت متورم گرديد و سبب شهادت آن حضرت شد.

در اين که چه فرد يا افرادى در اين ماجراى خائنانه دست داشته‏اند، نقلهاى روايى و تاريخى از اشخاص مختلفى نام برده‏اند.

بعضى از منابع، شخص هشام بن عبد الملک را عامل شهادت آن حضرت دانسته‏اند.

بخشى ديگر، ابراهيم بن وليد را وسيله مسموميت معرفى کرده‏اند.

برخى از روايات نيز زيد بن حسن را که از دير زمان کينه‏هاى عميق نسبت به امام باقر (ع) داشت، مجرى اين توطئه به شمار آورده‏اند.

به طور مسلم وفات امام باقر (ع) در دوران خلافت هشام بن عبد الملک رخ داده است، زيرا خلافت هشام از سال 105 تا سال 125 هجرى استمرار داشته، و آخرين سالى که مورخان در وفات امام باقر (ع) نقل کرده‏اند 118 هجرى مى‏باشد.

با اين که نقلها بظاهر مختلف است، اما با اندکى تأمل در منابع روايى و تاريخ، بعيد نمى‏نمايد که همه آنها به گونه‏اى صحيح باشد زيرا عامل شهادت آن حضرت لازم نيست يک نفر باشد بلکه ممکن است افراد متعددى در شهادت امام باقر (ع) دست داشته‏اند که هر روايت و نقل، به يکى از آنان اشاره کرده است.

با توجه به برخوردهاى خشن و قهر آميز هشام با امام باقر (ع) و عداوت انکار ناپذير بنى اميه با خاندان على (ع) شک نيست که او در از ميان بردن امام‏باقر (ع) ـ اما بشکلى غير علنى ـ انگيزه‏اى قوى داشته است.

بديهى است که هشام براى عملى ساختن توطئه خود، از نيروهاى مورد اطمينان خويش بهره جويد، از اين رو ابراهيم بن وليد را که عنصرى اموى و دشمن اهل بيت (ع) است به استخدام مى‏گيرد و او امکانات لازم را در اختيار فردى که از اعضاى داخلى خاندان على (ع) بشمار مى‏آيد و مى‏تواند در محيط زندگى امام باقر (ع) بدون مانع راه يابد و کسى مانع او نشود، قرار دهد، تا به وسيله او برنامه خائنانه هشام عملى گردد و امام به شهادت رسد.

امام باقر (ع) اين چنين به شهادت رسيد و به ملاقات الهى شتافت و در بقيع، کنار مرقد پدر بزرگوارش امام سجاد (ع) و عموى پدرش حسن بن على (ع) مدفون گشت.