نکتۀ آخر راجع به این حدیث آن است که چون خیلی مفصّل است، ممكن است به ذهن كسی خطور كند که شايد این از کلمات فقها بوده و اصلاً حدیث نباشد؛ يعنی: ولو گفته: «سأله سائل فقال: کم جهات معایش العباد؟» لکن انسان احتمال می‌دهد كه يك رساله و نوشتۀ فقاهتی باشد. امّا به‌‌طوری‌ كه بعد از این توضیح خواهیم داد، ما یک عدّه از نوشته‌های فقاهتی (مانند «رسالة الحقوق» حضرت سجّاد، رسالۀ حضرت صادق که اعمش به عنوان «شرائع الدین» به ایشان نسبت داده و رسالۀ حضرت رضا) از اهل بیت ـ عليهم السلام ـ داریم و این متن در هیچ کدام از اینها و حتّی در متون اهل سنّت هم نيامده، بلكه شواهد موجود حاکی از آن است که این در روایت يا كتابی بوده كه مشهور نبوده و شاید در شرف تلف بوده‌اند و مؤلّف تنها راه احيای آن را ثبت و ضبط در كتاب خود ديده و البتّه كار بسيار به‌جايی كرده؛ چرا كه در غير اين صورت ما امروز راهی به این حدیث نداشتیم.

( حضرت آیت الله استاد حاج سید احمد مددی الموسوی ، خارج فقه ، ۱۳۸۴/۹/۸ )

#اصول

#فقه

#قواعد_عامه 

#مکاسب

#قواعد_عامه_در_باب_مکاسب

#اولین_قاعده_عامه

#حدیث_تحف_العقول

#بررسی_دقيق_كتاب_تحف_العقول_و_مولف_آن 

#رد_يك_شبهه_دربار_حديث_تحف_العقول