به اعتقاد ما بهتر است مباحث علم اصول به این شکل قرار داده شوند: 

1.  باب اول و فصل اول دربارۀ اعتبارات باشد و اقسام حکم (حکم وضعی و حکم تکلیفی)، ترابط بین احکام، فضاهایی که احکام دارند و... .

2.  مبحث الفاظ. اصل حجیت ظهور، حقیقت، مجاز، معانی مفردات، معانی اشتقاقیه... . بعد بحث به الفاظی کشانده شود که در شریعت مقدسه در وجوب و استحباب و امثال آن آمده، و دربارۀ کیفیت اثبات استحباب و وجوب و... بحث شود. 

3.  مصادر تشریع. کتاب و سنت و اجماع، اجماع اهل مدینه، سدّ ذرایع و استحسان و استصحاب و...، که چیزی حدود 20 مورد در باب مصادر تشریع در کلمات عامه آمده است. 

4.  طرق اثبات [«حجت» در میان اهل سنت هم به معنای مصادر تشریع (حجت ثبوتی) است و هم به معنای طرق اثبات (حجت اثباتی)].

5.  اصول عملیه در شبهات حکمیه و اصول عملیه‌ای که در شبهات حکمیه نیستند اما کثیرالدوران و خیلی محل ابتلایند. همچنین قواعد فقهیه‌ای که کثیر الدوران‌اند؛ مثل «لا ضرر» و امثال آن. [مرحوم نایینی می‌فرمایند: مسائل اصولیه مسائلی هستند که تقع نتیجتها کبری استنتاج حکم شرعيّ فرعيّ کلّيّ، اما قاعدۀ فقهیه قاعدة تقع نتیجتها کبری استنتاج حکم شرعيّ فرعيّ جزئيّ. مثلا اگر قاعدۀ «من ملک» ثابت شد می‌گویید: این آقا مالک عباست و می‌گوید: «عبا نجس است»، و من ملک شیئاً ملک الإقرار به، پس این عبا نجس است.]

البته این تقسیم از قدیم در کلمات اصولیین از قدیم اهل سنت تا جدید ما هست، ولی به این شکل و با ترتیبی که من گفتم تا به حال ندیده‌ام جایی بحث شده باشد. (حضرت آیت الله استاد حاج سید احمد مددی الموسوی ، خارج فقه و خارج اصول فقه 1۳۹۷/۹/۱۰ )

#اصول #ترتیب_مباحث_اصول